Muzeum działa od kwietnia 2004 r. Jego główna siedziba to budynek byłej Szkoły Podstawowej nr 2, mieszczący się na Rynku – centralnym punkcie miasta Zbąszyń. Opiekę nad zbiorami sprawuje Zbąszyńskie Centrum Kultury. Muzeum podzielone jest na sale: historyczną, archeologiczną i etnograficzną. Posiada interesujący zbiór naczyń i narzędzi z okresu neolitu i kultury łużyckiej. Jego główne atrakcje to bicykl z XIX w. (dar Wojciecha Kołaty) oraz powiększone pocztówki Sławomira Nowaka ze Zbąszynia, które ukazują miasto począwszy od XX w. Placówka przybliża także historię powstania Zbąszynia i jego kolejnych właścicieli aż do XIX w. Prezentuje folklor regionu: stroje ludowe, serwety z regionalnym haftem, przedmioty użytkowe, instrumenty ludowe, fotografie Kazimierza Olejniczaka, kozioł ślubny i weselny z XVI w. (instrumenty używane także i współcześnie). Oprócz wystaw stałych na terenie muzeum organizowane są także ekspozycje czasowe, artystyczne i historyczne. Odbywają się tutaj lekcje historyczne, spotkania z twórcami, ekspozycje rzeźby, malarstwa, fotografii, rękodzieła etc. W ramach Biesiady Koźlarskiej muzeum gości Koło Gospodyń Wiejskich, które w tym czasie przygotowuje degustacje regionalnych potraw. W przyszłości Muzeum Ziemi Zbąszyńskiej i Regionu Kozła planuje ekspozycje poświęcone historii kolejnictwa na ziemi zbąszyńskiej, Powstaniu Wielkopolskiemu, zbąszyńskim warsztatom rzemieślniczym oraz ekspozycję sakralną.